Κομητεία της Τρίπολης

Κομητεία της Τρίπολης Comitatus Tripolitanus
1102 – 1289
Έμβλημα
Τοποθεσία {{{κοινό_όνομα}}} H Κομητεία της Τρίπολης (COYNTY OF TRIPOLI)
Πρωτεύουσα		Τορτόζα (1102-1109), Τρίπολη (1109-1289)
Θρησκεία		Ρωμαιοκαθολικισμός
Πολίτευμα		Μοναρχία
Ιστορία
-	Ίδρυση
-	Κατάλυση

Η Κομητεία της Τρίπολης (1109 - 1289) ήταν το τελευταίο από τα Σταυροφορικά κράτη. Ιδρύθηκε στη σημερινή Τρίπολη στον βόρειο Λίβανο όπου υπήρχε ιθαγενής πληθυσμός Χριστιανών, Δρούζων και Μουσουλμάνων. Όταν οι Σταυροφόροι ιδιαίτερα Φράγκοι κατέλαβαν την περιοχή (1109), ο Βερτράνδος της Τουλούζης ανακηρύχτηκε ο πρώτος Κόμης της Τρίπολης ως υποτελής του Βαλδουίνου Α΄ της Ιερουσαλήμ. Η Κομητεία της Τρίπολης ιδρύθηκε όχι με αυστηρά κληρονομικά κριτήρια αλλά με βάση παράγοντες όπως η στρατιωτική δύναμη και οι διαπραγματεύσεις. Οι Μαμελούκοι και ο Σουλτάνος Καλαγούν που κυβερνούσε το Κάιρο κατέλαβε την κομητεία (1189), από τότε προσαρτήθηκε στο Μαμελουκικό Σουλτανάτο της Αιγύπτου.

Δημιουργία της Κομητείας

Ο Ραϋμόνδος Δ΄ της Τουλούζης ήταν ένας από τους πλουσιότερους και ισχυρότερους Σταυροφόρους. Η Α΄ Σταυροφορία απέτυχε αλλά οι Σταυροφόροι εξασφάλισαν τις κατακτήσεις τους στην Εγγύς Ανατολή, δημιούργησαν την Κομητεία της Έδεσσας, το Βασίλειο της Ιερουσαλήμ και το Πριγκιπάτο της Αντιόχειας. Η Τρίπολη ήταν στρατηγικό σημείο με το οποίο συνδέθηκαν οι Γάλλοι στον νότο και οι Νορμανδοί στον βορρά, ήταν μία περιοχή εξαιρετικά εύφορη. Ο Ραϋμόνδος Δ΄ κατέλαβε την Ταρτούς (1102) και προετοιμάστηκε με βετεράνους από την εκστρατεία του 1101 να καταλάβει την Τρίπολη (1103). Σε μία φυσική κορυφογραμμή με το όνομα Όρος Πελεγκρίνο και σε απόσταση περίπου τρία χιλιόμετρα από την Τρίπολη ο Ραϋμόνδος Δ΄ ξεκίνησε την κατασκευή ενός μεγάλου κάστρου με το οποίο ξεκίνησε επιθέσεις στην Τρίπολη. Ο Ραϋμόνδος Δ΄ απέτυχε και πέθανε προτού καταλάβει το λιμάνι (25 Φεβρουαρίου 1105).

Ο εξάδελφός και συνοδός του Ραϋμόνδου Δ΄ Γουλιέλμος του Σερδάνια είχε την υποστήριξη του Ταγκρέδου της Γαλιλαίας αλλά η διαδοχή στην Τρίπολη αμφισβητήθηκε από τον νόθο γιο του Ραϋμόνδου Δ΄ Βερτράνδο της Τουλούζης. Ο Βερτράνδος με την υποστήριξη του Βαλδουίνου Α΄ της Ιερουσαλήμ έφτασε στην περιοχή με έναν μεγάλο στόλο από τη Δημοκρατία της Γένοβας. Ο Βαλδουίνος Α΄ της Ιερουσαλήμ προσπάθησε να κλείσει ειρήνη, έδωσε στον Γουλιέλμο τη βόρεια Τρίπολη με τον όρο να δίνει φόρο υποτέλειας στον Ταγκρέδο, ο Βερτράνδος κράτησε τη βόρεια Τρίπολη ως υποτελής του Βαλδουίνου Α΄. Οι ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις κατέλαβαν την Τρίπολη (12 Ιουλίου 1109) ολοκληρώνοντας την κατάκτηση του βασιλείου της Ιερουσαλήμ. Ο Γουλιέλμος χτυπήθηκε από ένα βέλος και πέθανε, ο Βερτράνδος ανακηρύχτηκε ο πρώτος κόμης της Τρίπολης χωρίς αντίπαλο.

Οργάνωση

Χρυσά νομίσματα της Κομητείας της Τρίπολης.

Η Κομητεία της Τρίπολης επεκτάθηκε με κριτήρια τα παλιά Βυζαντινά σύνορα και τις κατακτήσεις στις μάχες, μπορούσε να ελέγξει όλη την ακτή από τη Μαράκλεα στα βόρεια μέχρι τη Βηρυτό στον νότο, εσωτερικά επεκτάθηκε μέχρι το Κρακ των Ιπποτών. Η εύφορη αγροτική γη στο εσωτερικό της κομητείας ήταν γνωστή σαν "Λα Μποκέ". Η κομητεία διαιρέθηκε σε "ηγεμονίες" με βάση τα λιμάνια, η ίδια η κομητεία της Τρίπολης περιείχε το λιμάνι της Τρίπολης, τα προάστια του και την εχθρική περιοχή του Μοντφέραντ στα ανατολικά. Το ένα τέταρτο της γης γύρω από την Τρίπολη δόθηκε σαν πληρωμή στη Γένοβα για τις στρατιωτικές της υπηρεσίες, ο Γενοβέζος στρατηγός Γουλιέλμο Εμπριάκο πήρε σαν δώρο την πόλη Τζουμπαίλ.

Ο Βαλδουίνος Α΄ της Ιερουσαλήμ δεν μπορούσε να ελέγξει άμεσα την κομητεία παρά τη συνεισφορά του, η κομητεία του έδινε φόρο υποτέλειας και εκείνος με τη σειρά του την υποστήριζε σε περίοδο ταραχών. Με την κατοχή μίας στενής παραλιακής λωρίδας η οροσειρά είχε τον ρόλο μίας φυσικής αμυντικής γραμμής για την Τρίπολη, τα κάστρα οικοδομήθηκαν για να εξασφαλίσουν τα περάσματα στα βουνά. Οι Μουσουλμανικές δυνάμεις επιτέθηκαν στην Κομητεία της Τρίπολης από τα ανατολικά της σύνορα, ο Ραϋμόνδος Β΄ της Τρίπολης έχασε το Μοντφέραντ. Οι Μουσουλμανικές δυνάμεις ενισχύθηκαν σημαντικά με τους Ασασίνους, για να ενισχύσει την άμυνα της κομητείας απέναντι στον Ιμαντεντίν Ζενγκί ο Ραϋμόνδος Β΄ παραχώρησε στους Ιωαννίτες Ιππότες εκτάσεις στα σύνορα. Η άμυνα ενισχύθηκε σημαντικά τη δεκαετία του 1150 όταν οι Ναΐτες Ιππότες έγιναν κύριοι στην παραλιακή Ταρτούς.

Πόλεμοι με τους Σελτζούκους

Σταυροφορικό νόμισμα της Κομητείας της Τρίπολης (1230).

Η κομητεία της Τρίπολης όπως όλες οι κομητείες του βασιλείου της Ιερουσαλήμ αναγνώρισαν στα θρησκευτικά θέματα κυρίαρχο τον πατριάρχη της Ιερουσαλήμ. Ο Πονς της Τρίπολης συμμάχησε ωστόσο με την Αντιόχεια και αναγνώρισε την επικυριαρχία του πατριάρχη της Αντιόχειας, αγνόησε ακόμα και τις απειλές του πάπα. Ο Βερτράνδος σαν υποτελής των βασιλέων της Ιερουσαλήμ αναγκάστηκε να πολεμήσει εναντίον των Σελτζούκων. Ο Τούρκος στρατηγός Μαουντούντ ίμπν Άλτουν Τας επιτέθηκε στην Αντιόχεια και την Έδεσσα Μεσοποταμίας, ο Βερτράνδος και ο Βαλδουίνος Α΄ βάδισαν στα βόρεια για να υποστηρίξουν τους χριστιανούς (1111). Στη Μάχη της Σαϊζάρ που ακολούθησε συμμάχησαν με τον Ταγκρέδο και την Κομητεία της Έδεσσας και υπερασπίστηκαν επιτυχώς το βασίλειο από τους Τούρκους. Ακολούθησε νέα επίθεση των Σελτζούκων (1119) αλλά ο Πονς της Τρίπολης και ο Βαλδουίνος Β΄ της Ιερουσαλήμ τους απέκρουσαν ξανά επιτυχώς στη "μάχη του Χαμπ". Ο Πονς της Τρίπολης βάδισε εναντίον των Σελτζούκων που επιτέθηκαν στην Έδεσσα και πολιόρκησαν την Αζάζ (1125), ο Πονς, ο Βαλδουίνος Β΄ και ο κόμης της Έδεσσας έριξαν στην παγίδα τους Τούρκους και τους νίκησαν. Ένας ισχυρός σεισμός έπληξε την περιοχή (29 Ιουνίου 1170), πολλά κάστρα όπως το Κρακ των Ιπποτών και ο Καθεδρικός ναός της Αγίας Μαρίας στην Τρίπολη καταστράφηκαν. Ο ισχυρός σεισμός του 1170 είχε σαν αποτέλεσμα να ακολουθήσει ειρήνη ανάμεσα στον Νουρεντίν Ζενγκί και την κομητεία.

Βερτράνδος της Τουλούζης

Ο Αλφόνσος Ιορδάνης ήταν γιος του Ραϋμόνδου Δ΄ από την τρίτη σύζυγο του Ελβίρα της Καστίλης, κόμισσα της Τουλούζης, γεννήθηκε στην Τρίπολη αλλά μεγάλωσε στη Γαλλία. Ο Αλφόνσος Ιορδάνης ενώθηκε με τη Β΄ Σταυροφορία η οποία ξεκίνησε με στόχο την ανακατάληψη της κομητείας της Έδεσσας από τους Τούρκους, πέθανε στην Καισάρεια πιθανότατα δηλητηριασμένος (1148). Άφησε έναν νόθο γιο τον Βερτράνδο της Τουλούζης που συνέχισε τις πολεμικές επιχειρήσεις στην Τρίπολη. Ο εγγονός του Βερτράνδου Ραϋμόνδος Β΄ της Τρίπολης (1115–1152) συμμάχησε με τους εχθρούς του Νουρεντίν Ζενγκί και Ουμούρ της Δαμασκού για να αντιμετωπίσει τον ξάδελφο του Βερτράνδο. Οι Τουρκικές δυνάμεις που είχαν βρεθεί πρόσφατα σε μάχη με τον Ραϋμόνδο Β΄ στην πολιορκία της Δαμασκού επιτέθηκαν στο "κάστρο του Αρίμα". Ο Βερτράνδος της Τουλούζης συνελήφθη και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του σε Μουσουλμανικές φυλακές, απελευθερώθηκε με την επέμβαση του Βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνού. Ο Ραϋμόνδος Β΄ ανέκτησε την Αρίμα και δολοφονήθηκε από τους Ασασίνους, καταγράφεται ως το πρώτο θύμα της οργάνωσης αυτής που δεν ήταν Μουσουλμάνος.

Βοημούνδος Ζ΄ της Τρίπολης και Ναΐτες

Τοποθεσία της Σταυροφορικής Κομητείας της Τρίπολης.

Ο Βοημούνδος Ζ΄ της Τρίπολης (1261- 1297) ήταν Κόμης της Τρίπολης και τιτλούχος Πρίγκιπας της Αντιόχειας (1275 - 1297), τη διετία 1275 - 1277 ο Βαρθολομαίος, επίσκοπος της Τορτόζα διορίστηκε αντιβασιλιάς του. Ο Παύλος, επίσκοπος της Τρίπολη που ήταν στενός φίλος του Μεγάλου μαγίστρου των Ναιτών Γκιγιόμ ντε Μποζέ, αντιτάχτηκε σκληρά στην επιλογή, ο Έρνουλ γράφει:

"Αυτό ήταν η αρχή για τον πόλεμο που ακολούθησε ανάμεσα στον Βοημούνδο Ζ΄ και τους Ναΐτες".

Ο Γκυ Β΄ του Εμπριάκο ήταν ένας πρώην υποτελής του Βοημούνδου Ζ΄ στο Τζουμπαίλ, η εχθρότητα μεταξύ τους οδήγησε σε ανοιχτό πόλεμο με βασική αιτία τον εμπορικό πόλεμο που είχε ξεσπάσει την ίδια εποχή ανάμεσα στη Δημοκρατία της Βενετίας και τη Δημοκρατία της Γένοβας. Οι Ναΐτες Ιππότες έβαλαν στόχο να εκθρονίσουν τον Βοημούνδο και υποστήριξαν τον Γκυ Β΄ Εμπριάκο, ο Βοημούνδος Β΄ απάντησε με λεηλασία του Οίκου τους στην Τρίπολη. Η πράξη αυτή προκάλεσε πολλές επιδρομές των Ναιτών τους επόμενους μήνες στα λιμάνια της περιοχής όπως στη Σιδώνα. Ο Γκυ Β΄ Εμπριάκο και οι Ναΐτες παγιδεύτηκαν στην Τρίπολη και συνελήφθησαν, ο Γκυ Β΄, τα αδέλφια του και τα ξαδέλφια του φυλακίστηκαν και τους άφησαν να πεθάνουν από την πείνα, οι Ναΐτες εκτελέστηκαν.

Η διαδοχή του Βοημούνδου Ζ΄

Με τον θάνατο του Γκυ Β΄ Εμπριάκο (1282) και του Βοημούνδου Ζ΄ (1287) ένα μεγάλο κενό εξουσίας εμφανίστηκε στην Τρίπολη, ανέβηκε με πρωτοβουλία των αρχόντων στην εξουσία ένας ισχυρός Γενοβέζος έμπορος ο Βενέδικτος Ζαχαρίας (1235–1307). Οι Γενοβέζοι ανέλαβαν την εξουσία στην πόλη, στην Τρίπολη υπήρχε ειδικό καθεστώς σε περίοδο ακυβερνησίας να αναλαμβάνουν την εξουσία οι ισχυρές ναυτικές Δημοκρατίες από την Ιταλία χωρίς να ανήκουν απαραίτητα στην αριστοκρατία. Οι κοινότητες εξέλεξαν τον Βαρθολομαίο Εμπριάκο στη θέση του δήμαρχου της Τρίπολης, ενίσχυσε σημαντικά το εμπόριο με τη Γένοβα. Ο Βοημούνδος Ζ΄ πέθανε πρόωρα χωρίς να αφήσει παιδιά, η μητέρα του Σιβύλλα της Αρμενίας παραμελήθηκε επειδή ήταν φίλη του επισκόπου Βαρθολομαίου της Τορτόζα που θεωρούσαν εχθρό της πόλης. Οι Ιωαννίτες Ιππότες υποστήριξαν τη μικρότερη αδελφή του Βοημούνδου Ζ΄ Λουκία της Τρίπολης η οποία μετά από πολλές διαπραγματεύσεις εξελέγη κόμισσα της Τρίπολης (1288).

Πτώση

Οι ασταμάτητοι πόλεμοι, η έλλειψη οικονομικών πόρων, η πείνα και η εμπορική παρακμή έφεραν την κατάρρευση των Σταυροφορικών κρατιδίων στην Ανατολή. Τη δεκαετία του 1280 είχαν παραμείνει μονάχα δύο χριστιανικά κράτη : η κομητεία της Τρίπολης και τα υπολείμματα από το Βασίλειο της Ιερουσαλήμ. Οι Μαμελούκοι της Αιγύπτου έκαναν τον Μάρτιο του 1289 συμφωνία με την Τρίπολη, η κομητεία προτίμησε ωστόσο συμμαχία με τους Μογγόλους κάτι που εξόργισε τον Μαμελούκο Σουλτάνο Καλαγού, επιτέθηκε στην κομητεία, τη διέλυσε και την προσάρτησε στην αυτοκρατορία του.

Κόμητες της Τρίπολης

Οίκος της Τουλούζης

Όνομα	Εικόνα	Γέννηση	Γάμοι	Θάνατος
Ραϋμόνδος Δ΄ της Τουλούζης (Raymond IV de Toulouse) 1102 - 1105		1042 Δεύτερος γιος του Πονς της Τουλούζης και της Αλμοδίας της Μαρς	(1) Άγνωστη (2) Ματθίλδη, κόμισσα της Τουλούζης Ένας γιος (3) Ελβίρα της Καστίλης, κόμισσα της Τουλούζης Ένας γιος	22 Ιουνίου 1105 63 ετών
Αλφόνσος Ιορδάνης (Alphonse Jourdain) 1105 - 1109		1103 Γιος του Ραϋμόνδου Δ΄ της Τουλούζης και της Ελβίρας της Καστίλης	Φαϊντίβα ντ' Ουζές Δύο γιοι και μία κόρη Δύο νόθες κόρες	1148 45 ετών
Βερτράνδος της Τουλούζης (Bertrand de Toulouse) 1109 - 1112		περί το 1065 Γιος του Ραϋμόνδου Δ΄ της Τουλούζης	Χελίε της Βουργουνδίας Ένας γιος	21 Απριλίου 1112 περίπου 47 ετών
Πονς της Τρίπολης (Pons de Tripoli) 1112 - 1137		1096 Γιος του Βερτράνδος της Τουλούζης και της Χελίε της Βουργουνδίας	Σεσίλια της Γαλλίας Δύο γιοι και μία κόρη	25 Μαρτίου 1137 41 έτους Δολοφονήθηκε
Ραϋμόνδος Β΄ της Τρίπολης (Raymond II de Tripoli) 1137 - 1152		περί το 1116 Πρώτος γιος του Πονς της Τρίπολης και της Σεσίλιας της Γαλλίας	Οδιέρνα της Ιερουσαλήμ Ένας γιος και μία κόρη	1152 περίπου 36 ετών
Ραϋμόνδος Γ΄ της Τρίπολης (Raymond III de Tripoli) 1152 - 1187		1040 Γιος του Ραϋμόνδου Β΄ της Τρίπολης και της Οδιέρνας της Ιερουσαλήμ	Εσίβα τού Μπουρ	1087 47 ετών

Οίκος του Πουατιέ

Όνομα	Εικόνα	Γέννηση	Γάμοι	Θάνατος
Ραϊμόνδος Δ΄ της Τρίπολης (Raymond IV de Tripoli) 1187 - 1189		Πρώτος γιος του Βοημούνδου του Τραυλού και της Οργκιγιέζ ντ' Αρένκ	Αλίκη της Αρμενίας Ένας γιος	1197
Βοημούνδος Δ΄ της Αντιόχειας (Βοημούνδος ο Μονόφθαλμος) (Bohemond le Borgne) 1189 - 1233		1172 Δεύτερος γιος του Βοημούνδου του Τραυλού και της Οργκιγιέζ ντ' Αρένκ	(1) Πλεσάνς του Τζαμπλέ Τέσσερις γιοι (2) Μελισσάνθη των Λουζινιάν Μία κόρη	1233 61 έτους
Βοημούνδος Ε΄ της Αντιόχειας (Bohemond V d'Antioche) 1233 - 1252		περί το 1199 Δεύτερος γιος του Βοημούνδου Δ΄ της Αντιόχειας και της Πλεσάνς του Τζαμπλέ	(1) Αλίκη της Καμπανίας (2) Λουτσιάνα ντι Σεγκνί Ένας γιος και μία κόρη	1252 Περίπου 53 ετών
Βοημούνδος ΣΤ΄ της Αντιόχειας (Βοημούνδος ο Ισχυρός) (Bohemond VI d'Antioche) 1252 - 1275		1237 Γιος του Βοημούνδου Ε΄ της Αντιόχειας και της Λουτσιάνας ντι Σεγκνί	Σιβύλλα της Αρμενίας Ένας γιος και δύο κόρες.	1275 38 ετών
Βοημούνδος Ζ΄ της Τρίπολης (Bohemond VII de Tripoli) 1275 - 1287		1261 Γιος του Βοημούνδου του Ισχυρού και της Σιβύλλας της Αρμενίας	Μαργαρίτα του Άκρας	19 Οκτωβρίου 1287 26 ετών
Λουκία της Τρίπολης (Lucie de Tripoli) 1287 - 1289		Κόρη του Βοημούνδου του Ισχυρού και της Σιβύλλας της Αρμενίας	Ναρζότ του Τουσί (2) Ένας γιος	1299

Πηγές

• Asbridge, T. S. (2000). The Creation of the Principality of Antioch, 1098–1130. Boydell & Brewer Ltd.
• Barber, M. (2012). The Crusader States. Yale University Press.
• Boas, A. (2006). Archaeology of the Military Orders: A Survey of the Urban Centres, Rural Settlements and Castles of the Military Orders in the Latin East (c.1120–1291). Routledge.
• Folda, J. (2005). Crusader Art in the Holy Land, From the Third Crusade to the Fall of Acre. Cambridge University Press.
• Gregory, T. E. (2010). A History of Byzantium. John Wiley & Sons.
• Haag, M. (2012). The Tragedy of the Templars: The Rise and Fall of the Crusader States. Profile Books.
• Kennedy, H. (1994). Crusader Castles. Cambridge University Press.
• Madden, T. F. (2005). The New Concise History of the Crusades. Rowman & Littlefield.
• National Geographic Society (1931). The National Geographic Magazine. Volume 59. National Geographic Society.
• Northrup, L. (1998). From Slave to Sultan: The Career of Al-Manṣūr Qalāwūn and the Consolidation of Mamluk Rule in Egypt and Syria (678–689 A.H./1279-1290 A.D.). Franz Steiner Verlag.
• Peoples, R. S. (2007). Crusade of Kings. Wildside Press LLC.
• Raphael, K. (1 January 2010). Ancient Earthquakes. Geological Society of America.
• Riley-Smith, J. (2012). The Knights Hospitaller in the Levant, C.1070–1309. Palgrave Macmillan.
• Setton, K. M. (1985). A History of the Crusades: The Impact of the Crusades on the Near East. Univ of Wisconsin Press.
• Tyreman C. "God's war – a new history of the crusades" Harvard University Press. February, 2009.
• William of Puylaurens (2003). The Chronicle of William of Puylaurens: The Albigensian Crusade and Its Aftermath. Boydell Press.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα County of Tripoli στο Wikimedia Commons